Date of publishing:
24.7.2025
DOI:
https://doi.org/10.21104/HD.2025.1.01
Abstract:
The article focuses on the women’s communicative and spatial horizons in early modern Eastern Europe; this topic has been poorly studied in the scientific literature. The main research objective is the quantitative and qualitative analysis of epistolographic material belonging to a typical representative of the seventeenth-century female elite in the Polish-Lithuanian Commonwealth, and the establishment of her geographic horizons in terms of the space in which she moved physically (mobility related to her lifelong travels) and mentally (geographic space close to her perceptions and far from them). Quantitative analyses were carried out mainly on the basis of correspondence from the period from 1620 to 1642 belonging to Katarzyna Zamoyska née Ostrogska, and, where possible, the results of the studies were compared with the findings of other researchers.
Keywords
Katarzyna Zamoyska née Ostrogska (1600–1642); magnate; woman; correspondence; communication; travel; spatial horizons; Polish-Lithuanian Commonwealth; 17th century
Article Text
References
Primary sources
Archiwum Główne Akt Dawnych (Central Archives of Historical Records), Archiwum Zamoyskich (Zamoyski Archives), n. 10, 412–424.
Biblioteka Narodowa (National Library), Biblioteka Ordynacji Zamoyskich (Zamość Ordinance Property Library), n. 1602.
Biblioteka Raczyńskich (Raczyński Library), n. 80.
Riksarkivet Stockholm, Exteranea IX Polen, n. 112.
Dumanowski, J. – Garbacz, P. – Krawczuk, W. – Svensson, O. (eds.). 2002. Anna Vasas brev till familjen Gyllenstierna 1591–1612. Listy Anny Wazówny do rodziny Gyllenstiernów z lat 1591–1612. Kraków: Sztafeta.
Kupczewska M. (eds.). 2013. Intercyza ślubna z Katarzyną księżniczką Ostrogską, między księżną Imcią Anną z Szemberka Ostrogską wojewodziną wołyńską uczynioną a Imcią Panem Tomaszem Zamoyskim wojewodą kijowskim. Białostockie Teki Historyczne, 11, 287–293.
Łopatecki, K. – Dąbrowski, J. – Krawczuk, W. – Walczak, W. (eds.). 2022. Listy Anny Wazy (1568–1625). Warszawa: Polskie Towarzystwo Naukowe.
Radziwiłł, B. – Wasilewski, T. (eds.). 1979. Autobiografia. Warszawa: PIW.
Starowolski, Sz. – Piskadło, A. (transl. et eds.). 1976. Polska albo opisanie położenia Królestwa Polskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Secondary sources
Augustyniak, U. 2008. Historia Polski 1572–1795. Warszawa: PWN.
Augustyniak, U. 2021. Mieszkańcy Rzeczypospolitej w podroży – ludzie a rzeczy w XVI–XVIII wieku. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 69 (3), s. 373–383.
Bednaruk, W. 2008. Trybunał Koronny. Szlachecki sąd najwyższy w latach 1578–1794. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Bogucka, M. 1998. Białogłowa w dawnej Polsce: kobieta w społeczeństwie polskim XVI–XVIII wieku na tle porównawczym. Warszawa: Trio.
Bogucka, M. 1995. Kobieta w społeczeństwie polskim XVI–XVII wieku. In Żarnowska, A. (eds.), Pamiętnik XV Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, vol. 2: Przemiany społeczne a model rodziny, 3–15, Toruń: Adam Marszałek.
Charewiczowa, Ł. 2002. Kobieta w dawnej Polsce: do okresu rozbiorów. Poznań: PTPN.
Czamańska, I. 2007. Wiśniowieccy – monografia rodu. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Kowalski, M. 2013. Księstwa Rzeczpospolitej: państwo magnackie jako region polityczny. Warszawa: PAN.
Gliwa, A. 2013. Kraina upartych niepogód. Zniszczenia wojenne na obszarze ziemi przemyskiej w XVII wieku. Przemyśl: Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
Jarmiński, L. 1980. Tomasz Zamoyski wobec spraw publicznych i wyznaniowych. Odrodzenie i Reformacja w Polsce, 21, 113–138.
Kuchowicz, Z. 1990. Postawa wobec kobiety w kulturze szlacheckiej polskiego baroku. In Jedynak, B. (eds.), Kobieta w kulturze i społeczeństwie, vol. 2, p. 7–50, Lublin: UMCS.
Kupczewska, M. 2018. O roli kobiet w życiu publicznym XVII–wiecznej Rzeczypospolitej (w świetle korespondencji Katarzyny z Ostrogskich Zamoyskiej). Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych, 2 (5), 24–51.
Liedke, M. 2016. Rodzina magnacka w Wielkim Księstwie Litewskim w XVI–XVIII wieku. Studium demograficzno-społeczne. Białystok: Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy.
Łopatecki, K. 2016. Konfederacje byłych klientów, sług i pracowników Janusza Ostrogskiego działające w latach 1620–162. Studia Historyczne, 59 (3), 263–289.
Markiewicz, M. 2002. Historia Polski 1492–1795. Kraków: PWN.
Mączak, A. 1984. Peregrynacje, wojaże, turystyka. Warszawa: Czytelnik.
Paradowski, M. 2020. Despite destruction, misery and privations… The Polish army in Prussia during the war against Sweden 1626–1629. Solihull: Helion & Company.
Penkała-Jastrzębska, A. 2019. Macierzyństwo w świetle korespondencji Karoliny Teresy z Radziwiłłów Jabłonowskiej do matki Anny z Sanguszków Radziwiłłowej. Horyzonty Wychowania, 18, 69–82.
Płatek, A. L. 2013. Kochająca żona – Katarzyna z Ostrogskich Zamoyska (1600–1642). Zamojski Kwartalnik Kulturalny, 2, 34–38.
Saar–Kozłowska, A. 2018. Przekaz o królewnie Annie Wazównie wyrażony w jej pomniku grobowym. Gdański Rocznik Ewangelicki, 12, 73–103.
Samsonowicz, H. 1990. Horyzonty przestrzenne różnych grup społecznych w Polsce XVI wieku. Odrodzenie i Reformacja w Polsce, 35, 69–75.
Smith, J.A. – Moody, J. – Morgan, J. 2017. Network sampling coverage II: The effect of nonrandom missing data on network measurement. Social Networks, 48, 78–99.
Starczenko, N. 2024. Ukraińskie światy Rzeczypospolitej. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Tygielski, W. 2019. W podróży po Europie. Studia z dziejów kultury nowożytnej. Warszawa: UW.
Tyszka, P. 2015. W cieniu wielkiego kanclerza – Barbara z Tarnowskich Zamoyska. Warszawa: PTH, Neriton.
Wierzbicka, B. 2013. Otwartość kulturowa w siedemnastowiecznej Polsce, czyli o peregrynacjach młodych szlachciców. In Supa, W. (eds.), W kręgu problemów antropologii literatury. Antropologia codzienności, p. 37–47, Białystok: UwB.
Wiśniewska, H. 1990. Kultura języka Katarzyny Zamoyskiej w świetle jej listów do męża. Pamiętnik Literacki, 81 (4), 167–182.
Wrede, M. 2019. Itinerarium króla Zygmunta III 1587–1632. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Semper.
Wyrobisz, A. 1995. Kobiety w społeczeństwie staropolskim: wzorce a model rodziny. In Żarnowska, A. (ed.), Pamiętnik XV Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, vol. 2: Przemiany społeczne a model rodziny, p. 405–421, Toruń: Adam Marszałek.
Wyrobisz, A. 1992. Staropolskie wzory rodziny i kobiety – żony i matki. Przegląd Historyczny, 83 (3), 405–421.
Wyżga, M. 2019. Homo movens. Mobilność chłopów w mikroregionie krakowskim XVI–XVIII wieku. Kraków: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Naukowej.
Zubyk, R. 1930. Gospodarka finansowa miasta Lwowa w latach 1624–1635. Lwów: Skład Główny: Kasa im. Rektora J. Mianowskiego: Instytut Popierania Polskiej Twórczości Naukowej.
Żojdź, K. 2020. Uroczystości pogrzebowe Jana Karola Chodkiewicza w Ostrogu w roku 1622 na tle sporu o jego schedę. Przegląd Historyczny, 111 (4), 991–1009.